Avrupa Birliği Corona Virüs 'te 20 Mart Tarihini Bekliyor

Coronavirüs’ün AB ekonomisi üzerine etkisi

Coronovirüs WHO tarafından geç te olsa salgın statüsüne alındı. Trump ise dün gece halka konuşmasında ilk defa virüsü ciddiye aldığını gösterdi, öncelikle virüs kaynağı olan Çin’e ateş püskürdü. Geç bilgilendirme yapıldığı için salgına erken önlem alınamadığını söyledi. Ardından çoğu Avrupa ülkesinden gelenleri ülkesine almayacağını açıkladı.

Virüsün Avrupa’ya girişi ve yayılması İtalya üzerinden oldu. Çin salgın başladığı yer olmasına rağmen Çin’deki deneyimi alıp salgının Avrupa’daki yayılımını modellemek ne kadar sağlıklı olurdu emin olmak zor ama artık elimizde İtalya verileri mevcut, ve buna göre salgının ilerlemesi ve ekonomi üzerindeki etkisini analiz etmek hata payını daha da düşürecektir. Hadi verileri kullanarak bu iş nereye gidiyor bakalım.

Öncelikle UCL’den bilim adamı Mark Handley’in paylaştığı grafiğe bakalım. Geliştirdiği matematik modelde İtalya verisini alıp diğer ülkeleri modellemiş durumda. Elbette bu sadece matematik, çok sayıda etmen salgının gelişimini etkileyecektir ancak yine de elimizde en gerçekçi model bu. Buna göre Fransa, Almanya, İspanya, İngiltere, İsviçre, ve ABD  model olarak alınan İtalya’nın 9 ile 14 gün gerisinden gelmekteler. Elbette her ülke salgının yönetilmesi ile ilgili merkezi ve bölgesel olarak en uygun kararları uygulamaya sokacaktır ancak eğer İtalya gibi davranılacağı düşünülürse bu ülkelerde 14 gün sonra kritik olanlar dışında ticari faaliyetlerin askıya alınması, seyahat serbestisinin sınırlandırılması, okullarda uzaktan eğitime geçilmesi gibi radikal kararların alınması söz konusu olacaktır.

İtalya vakasına geldiğimizde, 60 milyon insanın hareketi sınırlandırılmıştır. Restoran ve kafeler dahil insanların sosyalleşmesine olanak sağlayacak her türlü ticari faaliyet askıya alınmıştır. Burada uygulanan strateji sert önlemlerle sağlık krizinin yönetilmesine dayanmaktadır, ancak bu politikanın ekonomik etkileri olacaktır. İtalya ekonomisi %74 hizmet sektörüne dayanmaktadır, Çin kaynaklı girdi, tedarik zincirindeki bozulmadan en az etkilenecektir, bu işin olumlu tarafı. Ancak turizm’in GSMH’nın %2,5 unu oluşturmakta, istihdamın ise %10’unu sağlamaktadır. En iyi senaryoda İtalya 2020 yılında %0 büyüme gerçekleştirecektir, 2020 hedefi olan %0,5 büyüme artık gerçek dışı görülmekte. Buradaki asıl kritik parametre ise işsizlik riskinin artması olacaktır.

İtalya’da duran üretim ise özellikle komşu ülkelerde başka bir krizi tetikleyecektir. İtalya’nın ihracat yaptığı ülkeler Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Fransa ve Almanya olmak üzere Avrupa ülkeleridir. Almanya’nın toplam ithalatının %5’i İtalya’dan gerçekleşmektedir. Özellikle gıda sektöründe Almanya,  İtalya’dan girdi sağlamaktadır. Duran çarklar diğer Avrupa ülkelerindeki tedarik zincirini bozacak, üretimi aksatabilecektir. Hiç tartışmasız sağlık boyutundan sonra virüsün en çok darbe vurduğu kısım tedarik zinciri olacaktır. Beklendiği gibi İtalya modeli 9 gün geriden gelen Almanya’ya da uygulanırsa; Almanya’da üretimin kısmen durması söz konusu olacak bu da zincirde ciddi sorunlara neden olacaktır: Örneğin Danimarka toplam ithalatının %16’sını Almanya’dan gerçekleştirmektedir ve Almanya’nı yavaşlaması durumunda aynı etkinin Danimarka’ya yayılması kaçınılmazdır.

Tablo ne yazık ki pek parlak değil. Burada her zaman olduğu gibi birkaç boyut önemli:

• Panik olmak sadece çözümü zorlaştırır faturayı büyütür.
• Panik market alımları anlamsız beslenme ile ilgili bir risk hiç öngörülmüyor
• Her duyduğunuza inanmayın resmi açıklamaları ciddiye alın
• Korku zekanın en büyük düşmanıdır
• Bireysel önlemler önemli, sağlık kurumlarının önerilerine azami önem.

Yapılan simulasyonlar Avrupa bölgesinde 20 Mart'a kadar krizin dip yapacağını gösteriyor. Merkel'in dün yaptığı açıklamada Alman toplumunun %60-70'inin bu salgından etkilenebileceği belirtmesi risklerin ciddi olabileceğini bir kez daha hatırlattı. Ancak bence şeffaflık anlamında toplumda güven sağladı. Tüm beklentimiz, Çin'de olduğu gibi birkaç ay içinde krizin düşüşe geçmesi ve hayatın ve ekonominin normalleşmesi. Beklenilenler doğrultusunda yaz dönemi etkisi de devreye girdiğinde resim daha pozitif olacaktır.

Sağlıkla kalın.

·        

2

2